Ενάντια στο ψευτοδίπολο Πράσινος Καπιταλισμός ή Υδρογονάνθρακες

Κλεάνθης Αντωνίου,
31/05/2020

Είναι μόνο μερικοί μήνες από τότε που η κυβέρνηση αποφάσισε να ανακοινώσει τον σχεδιασμό και το χτίσιμο κλειστών δομών για τους πρόσφυγες. Να μοιράσει την χώρα σε περιοχές που υπάρχουν οι συνθήκες για να γίνει κάτι τέτοιο και χωρίς να ζητήσει κοινωνική συναίνεση για το συγκεκριμένο να αρχίσει τα βήματα για την δημιουργία του έργου. Ενώ το ζήτημα ήταν εξαιρετικά περίπλοκο για τις δυνάμεις του κινήματος που συνηθίζουν να απαντάνε πάνω στο «η κρίση δεν είναι δική μας», «εργασιακά δικαιώματα»,  «δωρεάν δημόσια παιδεία» κλπ., υπήρξε επιχειρηματολογία που κατάφερε να το ορίσει την αντίθεση παρά τις διαφορετικές συνιστάμενες.

«Οι πρόσφυγες πρέπει να έχουν το δικαίωμα της δωρεάν μετακίνησης, αλλά αν θέλουν ή αναγκάζονται από το κράτος να μείνουν στην Ελλάδα πρέπει να παλέψουμε για να διασφαλιστούν οι ευνοϊκότερες συνθήκες για την διαμονή και την ένταξή τους στην ζωή και στην παραγωγή με ίσα δικαιώματα.»

Αυτό το απλό πλαίσιο βρίσκει τη συναίνεση διαφόρων ανακοινώσεων της Αριστεράς και του α/α χώρου.

Το προσφυγικό ζήτημα έχει σχέση με το ζήτημα της ενέργειας μόνο ως σχήμα και καθόλου ως περιεχόμενο, μιας και σήμερα απαιτείται από οργανώσεις και πρωτοβουλίες κάτι πιο περίπλοκο από το «όχι στα αιολικά». Αυτό γιατί η κενότητα της επιχειρηματολογίας προσφέρει πάτημα στις πιο συντηρητικές απόψεις του κινήματος, αν και αυτές δεν αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους στην Αριστερά απαραίτητα, απόψεις που θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια καλά μεθοδευμένη απάτη.

Δεν χρειάζεται καμία παραπομπή νομίζω για να αποδείξω ότι τα επιχειρήματα των αρνητών της κλιματικής αλλαγής, αυτού του ρεύματος που παγκοσμίως επανδρώνεται από την ακροδεξιά έχει ισχυρές ρίζες στο  «οικολογικό» κίνημα στην Ελλάδα, που μάλλον θα έπρεπε να ονομάζεται μόνο «κίνημα ενάντια στην πράσινη ανάπτυξη». Αλλά χαρακτηριστικά ας δούμε εδώ τις πηγές που χρησιμοποιεί η πρωτοβουλία για την υπεράσπιση των βουνών 

(https://yperaspisitwvnvounwn.wordpress.com/%CF%84%CE%B5%CE%BA%CE%BC%CE%B7%CF%81%CE%AF%CF%89%CF%83%CE%B7/).

1.       Το τρομακτικό περιβαλλοντικό κόστος των «αιολικών πάρκων»! του Clive Hambler, Λέκτορας Βιολογίας και Ανθρωπιστικών Επιστημών και Καθηγητής στο τμήμα Ανθρωπιστικών Επιστημών του Hertford College στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Το άρθρο του συντηρητικού βρετανικού περιοδικού Spectator 2013 αναφέρεται αποκλειστικά στις επιπτώσεις των ανεμογεννητριών στον σκοτωμό πουλιών. Ψάχνοντας λίγο παραπάνω τον ακαδημαϊκό δεν βρίσκω κανένα άλλο σχόλιό του για το ζήτημα, εκτός από το ότι το όνομά του χρησιμοποιείται σαν πηγή από ένα γνωστό ακτιβιστή κατά κλιματικής αλλαγής[1] και ο ίδιος υπογραμμίζει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε ένα σε ένα σχόλιο[2].

2.       Κλιματική αλλαγή: Το «βρώμικο μυστικό» της βιομηχανίας ηλεκτρικής ενέργειας, άρθρο του Matt McGrath το 2019, στο πάντα συντηρητικό BBC.

Το άρθρο αναπτύσσει έναν κορμό επιχειρηματολογίας εναντίον του αέριου SF6 που είναι 23.5 πιο επιζήμιο στην ατμόσφαιρα από το CO2. Ο δημοσιογράφος δημοσιεύει μια δήλωση από ένα Ολλανδό βουλευτή των πρασίνων που παραδέχεται ότι υπάρχει λόμπι των εταιρειών ηλεκτρισμού. Ωστόσο στο τέλος του άρθρου παρουσιάζονται παραδείγματα αιολικών πρότζεκτ που δεν το χρησιμοποιούν. Μάλιστα, το πιο μεγάλο πρότζεκτ αιολικών στην Βρετανία, κατάφερε να το αποφύγει.

Το άρθρο λοιπόν, προσπαθεί να αναδείξει μια αδυναμία του συστήματος που βασίζεται στο ρεύμα και παρουσιάζει και παραδείγματα ως λύσεις.

3.       Αλήθειες και ψέματα για την αιολική ενέργεια του Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου.

Αυτό είναι ένα άρθρο που χαρακτηρίζεται από όλη την επιχειρηματολογία των αρνητών της κλιματικής αλλαγής. Πέρα της ίδιας της παραδοχής αυτού (Η ενεργειακή κρίση δεν έχει απλές και εύκολες λύσεις, εάν συνεχίσουμε να θεωρούμε την ενέργεια ένα φθηνό και άφθονο αγαθό. Καθώς τα ορυκτά καύσιμα λιγοστεύουν και είμαστε υποχρεωμένοι να τα μειώσουμε, οι ΑΠΕ και νέοι τρόποι παραγωγής ενέργειας έρχονται στο προσκήνιο με ένα σημαντικό περιορισμό παρόλα αυτά: με την τρέχουσα εφαρμοσμένη τεχνολογία οι ΑΠΕ δεν μπορούν να παρέχουν την ίδια ποσότητα και ποιότητα ενέργειας σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, άνθρακα και φυσικό αέριο), άρα δεν μπορούν να τα αντικαταστήσουν). Το άρθρο αφού παραθέτει μια σειρά από απαρχαιωμένες πηγές, που η πιο πρόσφατη είναι από το 2009, καταλήγει ότι λύση στο ενεργειακό ζήτημα θα έρθει μόνο από μείωση κατανάλωσης, αλλαγής τρόπου ζωής και βελτιστοποίησης των υπαρχόντων διαδικασιών παραγωγής. Μια αστική αντιμετώπιση του ζητήματος από την αρχή μέχρι το τέλος, μιας και την ενέργεια την καταναλώνει πρωταρχικά η βιομηχανία και οι δραστηριότητες της αστικής τάξης και μαντέψτε ποιος θα κληθεί να καταναλώσει λιγότερο όταν έρθει η ώρα. Αλλά καμία έκπληξη εδώ αφού το άρθρο δεν προέρχεται ούτε κατά διάνοια από κάποιον που έχει στο μυαλό του τον κόσμο της εργασίας. Μια ματιά στις πηγές της θα σας πείσει. Για τα τεχνικά ζητήματα των ανεμογεννητριών θα απαντήσω συνολικά παρακάτω.

4.       Η αριθμητική ακυρώνει τα «αιολικά πάρκα» του δρ. Σταμάτη Σεκλιζιώτη, γεωπόνου, αρχιτέκτονα τοπίου, πρώην Β γεωργικού ακολούθου FAS/USDA.

Εντάξει αυτό το άρθρο είναι απλά λάθος, από όπου και να το πιάσεις, προσπαθεί να πείσει ότι μέχρι το 2014 τα αιολικά δεν συνεισφέρανε καθόλου ρεύμα στο σύστημα κάτι που είναι ψέμα και «αυτά τα στατιστικά δεν είναι δύσκολο να εντοπιστούν με λίγο καλό ψάξιμο» όπως λέει και ο ίδιος στην Στατιστική της Αιολικής Ενέργειας στην Ευρώπη το 2017[3]. Επίσης το αδιάσειστο επιχείρημα ότι ο άνεμος δεν είναι κάτι σταθερό, κάποιος που έχει απλά δει τα στατιστικά μοντέλα πρόγνωσης βροχοπτώσεων και ανέμου μπορεί να πει ότι είναι μια λάθος άποψη. Απαντήσεις για τα τεχνικά των ανεμογεννητριών συγκεντρωτικά παρακάτω.

5.       Τα αιολικά φρενάρουν τις βροχοπτώσεις (συνέντευξη του Γ. Στουρνάρα, καθηγητή υδρογεωλογίας και τεχνικής γεωολογίας στον Αθήνα 984).

Μια συνέντευξη κάποιου που αναγνωρίζει την κλιματική αλλαγή και αναδεικνύει το ζήτημα της λειψυδρίας λόγω των αυξανόμενων αναγκών και κλιματικής αλλαγής. Αν τα μέσα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής επιβαρύνουν με τη σειρά τους το κλίμα αυτό είναι κάτι που πρέπει να συζητηθεί για την τοποθεσία της εγκατάστασης, σίγουρα δεν είναι μια επιχειρηματολογία που αφορίζει την αιολική ενέργεια.

6.       Χωροθέτηση ΑΠΕ στην ήδη τροποποιημένη γη: η μόνη οικολογική λύση, από το blog Πετροβούνι.

Ένα άρθρο που συνολικά στηρίζεται σε επαρκή επιχειρηματολογία και καταπιάνεται με το ζήτημα της βιοποικιλότητας. Σωστά αναφέρει ότι το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είναι συνδεδεμένο με τον όρο της «ανάπτυξης», και οι ΑΠΕ δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως άλλοθι για περεταίρω ανάπτυξη.

7.       Τα μικρά υδροηλεκτρικά (ΜΥΗΕ) ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Αξίζει το εγχείρημα; του Γιώργου Καραβίδα.

Ο απόστρατος ταξίαρχος εκφράζεται με το ίδιο ύφος της συνήθης επιχειρηματολογίας ενάντια στα αιολικά. Μπορούν τα ΥΗ να αντικαταστήσουν τις συμβατικές μορφές ενέργειας; Αν όχι, πρέπει να εναντιωθούμε στην εγκατάστασή τους. Λοιπόν, τα ΥΗ, όπως και η αιολική, μπορεί να αντικαταστήσει τις συμβατικές μορφές, και ως δημοτικός σύμβουλος Μουζακίου θα έπρεπε να γνωρίζει ότι στον δήμο του παράγονται 130MW από υδροηλεκτρικά[4] έργα καθώς και ότι ο δήμος έχει κομβικό ρόλο στην διαχείριση υδατικών πόρων[5] και τα έργα έγιναν με τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις του ΥΠΕΧΩ∆Ε 61414/21-4-1992. Αυτό είναι ένα παράδειγμα αστικού τρόπου διαχείρισης του ζητήματος, ωστόσο το παραθέτω για να αναδείξω πόσο λειψή γνώση έχουν οι «τοπικοί παράγοντες» για το ζήτημα της ενέργειας για όσους θέλουν να τους χρησιμοποιούν ως αξιόπιστες πηγές κριτικής.

8.       Landfill begins burying non-recyclable Wind Turbine Blades (από educationviews.org).

Αυτό το άρθρο 155 λέξεων σχολιάζει την μη ανακυκλωσιμότητα των λεπίδων των ανεμογεννητριών. Κοντά στον ορισμό της μεροληψίας, παρουσιάζει ένα αρνητικό στοιχεία των ανεμογεννητριών χωρίς γενικότερο πλαίσιο ή κάποια πρόταση. Ο τρόπος επιχειρηματολογίας που επιλέγουν πολύ συγκεκριμένες πλευρές και είναι απλά απογοητευτικός. Αφήνει στη φαντασία του αναγνώστη ότι όλες οι ανεμογεννήτριες είναι απλά ένας σωρός από υλικά που θα γεμίσουν τον πλανήτη και τελικά υπονομεύουν τον σκοπό που υποτίθεται εξυπηρετούν. Περισσότερα για τις λεπίδες και την ανακυκλωσιμότητα συνολικά στα τεχνικά των ανεμογεννητριών παρακάτω.

9.       «Πράσινος» εφιάλτης: δεκάδες εκατομμύρια τόνοι απόβλητα, μόνο απ’ τα πτερύγια ανεμογεννητριών, μέχρι το 2050 (από greeklignite.blogspot.com).

Ακριβώς με την ίδια λογική του άρθρου νο.8. Προσπαθεί να αποσυνθέσει μια έννοια εντοπίζοντας ένα αρνητικό στοιχείο που φαινομενικά αρκεί χωρίς πλαίσιο. Αυτή τη φορά όμως όχι και χωρίς κατεύθυνση μιας και το blog Greek lignite ανήκει 100% στους αρνητές της κλιματικής αλλαγής.

10.   Η κατασυκοφάντηση του φυσικού κόσμου (Απρίλιος 2020, κείμενο από το μπλογκ «Τα ημερολόγια ενός ιού. Σκέψεις πάνω σε μια αλλαγή παραδείγματος»)

Μια φιλοσοφική κριτική πάνω στην σχέση ανθρώπου φύσης που καταλήγει στο ότι ο άνθρωπος είναι κομμάτι της φύσης και η προσπάθειές του να τη βοηθήσει θα είναι το ίδιο καταστρεπτικές με τις προηγούμενές του. Λειψή και αδύναμη κριτική μπροστά σε μια κλιματική αλλαγή που προκάλεσε η αστική τάξη και θα βλάψει αποκλειστικά την εργατική τάξη.

11.   Εν εξελίξει έρευνα τμήματος του τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του πανεπιστημίου Ιωαννίνων για τα αιολικά πάρκα, το δίκτυο Natura 2000 και τις περιοχές άνευ δρόμων (Μάρτιος 2020, άρθρο της εφημερίδας Καθημερινή).

Άρθρο που αναδεικνύει ανησυχίες για την βιοποικιλότητα και το άνοιγμα δρόμων στο περιβάλλον της ορεινής Ελλάδας. Μια τεκμηριωμένη κριτική που ωστόσο θεωρεί θετικά τα βήματα της κυβέρνησης.

12.   Όλα όσα θέλετε να μάθετε για τα «αιολικά πάρκα» στις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 (Μάρτιος 2020, έκδοση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας)

Μια έρευνα που υποστηρίζει την ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής αλλά και τον ρόλο των ΑΠΕ στην αντιμετώπισή τους, αντιστέκεται ωστόσο στην καταπάτηση των περιοχών Natura 2000. Όλα τα παραπάνω τα παραθέτω για να υποδείξω ότι η επιχειρηματολογία που αφορίζει τις ΑΠΕ δεν στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα, σύμφωνα ακόμα και με τις πηγές που παραθέτει η ίδια η «Συνέλευση για την Υπεράσπιση των Βουνών». Οι μοναδικές πηγές που στέκονται στις ΑΠΕ ως άχρηστες, δηλαδή μη αποδοτικές και εγχειρήματα των από πάνω  για να ακριβύνουν το ρεύμα και να καταστρέψουν το φυσικό περιβάλλον είναι επίσης αρνητές της κλιματικής αλλαγής και υποστηρικτές των συμβατικών πηγών, δηλαδή λιγνίτης, πετρέλαιο, φυσικό αέριο.

Κάποια πρωτοβουλία πρόσφατα κυκλοφόρησε και την αφίσα δεξιά, η οποία από όσο κατάλαβα από την αντιμετώπιση που έλαβε έγινε αποδεκτή ως επαρκής. Μπορείτε να δείτε ότι ενώ το ζήτημα της αφίσας είναι να εναντιωθεί στο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο, απολύτως όλα τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται είναι εναντίον των ανεμογεννητριών ως τέτοιες, και είναι όλα ανακριβή.

Μπορεί να κρατήσει μια τόσο αβάσιμη κριτική ένα κίνημα; Θεωρώ όχι, και αρχίζω παρακάτω να παραθέτω τους λόγους.

Πριν ξεκινήσουμε, υπάρχει η κλιματική αλλαγή; Αν ναι, ποιος ευθύνεται;

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός για το οποίο η επιστημονική κοινότητα είναι απολύτως σίγουρη. Παραθέτω την πηγή της wikipedia[6] γιατί ο όγκος στοιχείων που το αποδεικνύουν είναι υπέρογκος. Ευθύνη για την όξυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου που προκαλεί την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή είναι η παρουσία κυρίως διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Αυτό αποδεικνύεται από την αναλογία συγκεκριμένων ισοτόπων του άνθρακα στο CO2, συγκεκριμένα των 13C/12C που προέρχονται από τα ορυκτά έλαια[7]. Υπεύθυνα αλλά σε μικρότερο βαθμό είναι το μεθάνιο (CH4), που παράγεται από την βιομηχανία παραγωγής κρέατος και από την καύση φυσικού αερίου και το νιτρικό οξύ (NO2)από τα φυτοφάρμακα. Όπως φαίνεται και στον χάρτη, για την έκλυση του CO2 ευθύνεται αποκλειστικά η καπιταλιστική ανάπτυξη που είναι άνιση σε παγκόσμιο επίπεδο. Εκτός από τη βιομηχανία ακόμα και στο επίπεδο της καθημερινής ζωής η Β. Αμερική και η Ευρώπη είναι οι κυρίαρχοι καταναλωτές πετρελαίου[8].

Το IPCC(Διεθνής Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή) έχει δεχθεί ότι η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κατά 1.5°C είναι αναπόφευκτη και πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις για την αποφυγή των 2°C [9].

Μια επόμενη αλλαγή που επιφέρει η αύξηση του ποσοστού του Co2 είναι η μείωση του PH της επιφάνειας των ωκεανών που έχει πέσει στο 8.08 από το 9 του 1990[10]. Το λιώσιμο των πάγων αυξάνει με τη σειρά του την απορρόφηση της θερμότητας του ήλιου[11] και αν συνεχιστεί θα απελευθερώσει μια τεράστια ποσότητα μεθανίου που είναι αποθηκευμένο εκεί από την περίοδο πριν τον προηγούμενο παγετώνα[12].

Πηγή Χάρτη[13]

Θα περίμενε κανείς ότι ο καπιταλισμός διαβάζει τα δεδομένα και αντιδρά για να διατηρήσει την δυνατότητα των εργαζομένων να συνεχίσουν να παράγουν. Αλλά όχι ενιαία. Ενώ αυτό το κάνει η μερίδα που υποστηρίζει αυτό που λέγεται πράσινη ανάπτυξη υπάρχει μια καλή μερίδα που κρατάει το status quo και σπέρνει αυτό που πλέον λέγεται επίσημα σκεπτικισμός για την κλιματική αλλαγή[14][15][16][17], και όχι άρνηση για να είναι πιο εύπεπτο σε κάποιον τρίτο. Το γερμανικό AfD[18], το βρετανικό UKIP και Brexit Party[19], η Λεπέν στη Γαλλία[20], εκτός του ότι μισούν ο ένας τον άλλο συμφωνούν ότι υπάρχει ενιαιότητα στην άρνηση της κλιματικής αλλαγής[21].

Αλλά κακά τα ψέματα, τη γέννηση όλων αυτών των απόψεων την εκφράζει καλύτερα ο αμερικάνικος λευκός οίκος. Ο δημόσιος διάλογος στις ΗΠΑ εκτυλίσσεται με την (ακρό)δεξιά να αφορίζει την κλιματική αλλαγή και να υποστηρίζει την συνέχιση της εξόρυξης[22] επιρρίπτοντας ευθύνες στην Κίνα και τους Δημοκρατικούς να προωθούν τον πράσινο καπιταλισμό. Καθώς η βάση της κοινωνίας των ΗΠΑ φαίνεται να στηρίζει την ακροδεξιά ατζέντα, ο πραγματικός διάλογος εκτυλίσσεται ανάμεσα σε φθηνή και ακριβή ενέργεια, με τις ΑΠΕ να παρουσιάζονται από την κυβέρνηση ως ακριβή λύση[23].

Ελπίζω να γίνεται πιο ξεκάθαρο για ποιο λόγο κάθομαι και γράφω για το ξεκαθάρισμα των επιχειρημάτων εναντίον των ΑΠΕ.

Να προσθέσω εδώ ότι στην ίδια λογική εταιρίες τσιγάρων προσπάθησαν να παραποιήσουν τα δεδομένα για τις επιπτώσεις του καπνίσματος[24] ή η General Motors για την απαραίτητη ασφάλεια κατά την οδήγηση[25].

Ας πάμε στην τεχνική ανάλυση πριν το σχόλιο για την εγκατάσταση και την διαχείριση των ανεμογεννητριών.

Κεφάλαιο Ανεμογεννήτριες

Οι ανεμογεννήτριες στην ξηρά είναι ένας ασφαλής και καθαρός τρόπος παραγωγής ενέργειας κάτι που αρχικά αποδεικνύεται από τον ρυθμό με τον οποίο τα κράτη επιλέγουν να επιταχύνουν την εγκατάστασή τους που είναι κοντά στο 100 φορές περισσότερο από το 2000[26].

Οι υπεράκτιες ανεμογεννήτριες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα εγκατάστασης στον ελλαδικό χώρο λόγω βάθους πυθμένα, δυνατών ανέμων και κυμάτων και υψηλής αλατότητας στη θάλασσα. 

Το ewea.org[27] είναι ένα site που περιλαμβάνει πολλές πληροφορίες συμπυκνωμένα αλλά πιο αναλυτικά, απαντώντας στα χαρακτηριστικά που τους επιρρίπτουν λανθασμένα:

1.       Για να δημιουργηθούν καταναλώνονται ορυκτά καύσιμα, μερικά σχόλια αναφέρουν ότι τελικά δεν παράγουν ποτέ όσο δόθηκε για να δημιουργηθούνε.

Η πραγματικότητα είναι ότι οι ανεμογεννήτριες παράγουν 40-80 φορές την ενέργεια που καταναλώθηκε για να δημιουργηθούνε[28] λαμβάνοντας υπόψιν ότι η πηγή που χρησιμοποιώ είναι του 2012 και αναφέρεται σε πολύ μικρές διαμέτρους συγκριτικά με αυτό που χρησιμοποιείται σήμερα, και αναμένεται να αποπληρώσουν το κόστος τους τους πρώτους 6 μήνες λειτουργίας τους.

2.       Δεν μπορούν να αντικαταστήσουν εντελώς τις συμβατικές μορφές ενέργειας.

Τυπικά το 100% δεν είναι δυνατό[29], αλλά ποιος πραγματικά συζητάει για το 100%; Σήμερα συζητάμε για το κατά πόσο θα πάμε το 15-20% πιο ψηλά. Εδώ νομίζω ότι το θέμα είναι πιο πολιτικό παρά τεχνικό. Δηλαδή λείπει η αναγκαιότητα από κάποιον που εκφράζει αυτό το επιχείρημα να πιέσουμε ως εργατικό κίνημα για μια μετάβαση σε άλλες ενεργειακές πηγές.

Υπάρχουνε πολλοί λόγοι που δεν είναι δυνατή μια πλήρης αντικατάσταση και όσον αφορά το τεχνικό κομμάτι αυτό επαφίεται περισσότερο στην έλλειψη ικανών μπαταριών που θα κρατήσουνε το ρεύμα που παράγεται σε περιόδους χαμηλής ζήτησης για τις περιόδους υψηλής ζήτησης, αλλά σίγουρα αυτό δεν εμποδίζει να βάλουμε γερές γραμμές μετάβασης και να μπλοκάρουμε την ζημιογόνα βιομηχανία και να αυξήσουμε το ποσοστό της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ[30].

3.       Τα κομμάτια τους ρυπαίνουν μετά το πέρας της ζωής λειτουργίας. 

Συχνά αναφέρεται ότι τα βουνά θα γίνουν ένα νεκροταφείο fiberglass μετά τα 20 χρόνια λειτουργίας των εγκαταστάσεων. Αυτό δεν είναι αληθές γιατί αρχικά οι ανεμογεννήτριες έχουν 20 χρόνια ζωής αλλά όπως και όλες οι συσκευές δεν σπάνε και αχρηστεύονται μια ώρα μετά το προσδόκιμο ζωής τους. Χρόνος ζωής είναι ένα χρονικό διάστημα που ορίζεται ανάμεσα στο κράτος και την εταιρεία κατά τη διάρκεια του οποίου υπάρχει εγγύηση ότι δεν θα υπάρχουν βλάβες ενώ μετά από αυτό κανονίζονται τακτικές επισκέψεις για την συντήρηση και αντικατάσταση εξαρτημάτων.

Ανακυκλώσιμα κομμάτια; Πράγματι οι λεπίδες τους δεν είναι ανακυκλώσιμες, ωστόσο οι επιπτώσεις του ότι δεν είναι ανακυκλώσιμες είναι πραγματικά ισχνές μπροστά στα μη ανακυκλώσιμα κομμάτια της βιομηχανίας λιγνίτη και των πυρηνικών[31]. Η χρήση τους για διαφορετικές λειτουργίες όπως προτείνει το site re-wind.info[32] είναι αντικείμενο μελέτης με πολλές δυνατότητες ενώ το θάψιμό του fiberglass έχει μηδενικές επιπτώσεις στο έδαφος.

4.       Κάνουν την ενέργεια πιο ακριβή.

Αυτό το επιχείρημα δεν είναι ψέμα, είναι όμως ανακριβές καθώς για αυτό δε φταίει η τεχνολογία αλλά ο πράσινος καπιταλισμός που κάνει την επιλογή να αυξήσει το κόστος του ρεύματος ως λύση για το ρίξιμο της ζήτησης όπως παραδέχεται και στη σελ.53 του World Economic and Social Survey 2011 ο ΟΗΕ[33]: «Είναι προφανές ότι είναι απίθανο ο κόσμος να αποφασίσει εν μία νυκτί να διαγράψει την υποδομή 15-20 τρισεκατομμυρίων δολαρίων με ένα σύστημα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με ακόμη υψηλότερη τιμή.»

Το σύστημα επιχειρεί να μεταφέρει το κόστος στους εργαζομένους για κάτι που δεν φέρουν καμία ευθύνη, αυτό δε σημαίνει ότι ως κομμουνιστές δεν μπορούμε να θέτουμε μεταβατικά αιτήματα που θα απαιτούν ενεργειακή μετάβαση με τον πλούτο των ίδιων των βιομηχανιών που ευθύνονται για την κρίση.

Ο πράσινος καπιταλισμός αρχικά μοιράζει την ευθύνη των ρύπων στο προσωπικό επίπεδο κατανάλωσης δίνοντας έμφαση στις στο μικροσκοπικό επίπεδο (πχ αύξηση κόστους στις πλαστικές σακούλες και καλαμάκια) και ύστερα με φόρους θα κεφαλοποιήσει κυριολεκτικά από την ατομική ευθύνη.  

Στο γράφημα φαίνεται η ευθύνη συγκεκριμένων εταιρειών στους ρύπους. Πηγή[34]

5.       Καταστρέφουν το φυσικό περιβάλλον γύρω τους με: Τη διένεξη δρόμων για τη μεταφορά των λεπίδων, τις μεγάλου σκέλους βιομηχανικές μονάδες που πλαισιώνουν το έργο, το θάνατο πουλιών, ηχορύπανση

   

    Είναι αλήθεια ότι όσον αφορά το συγκεκριμένο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο το φυσικό περιβάλλον αντιμετωπίζεται ως κάτι που απλά μπαίνει στην μέση. Δεν υπάρχει η έννοια Natura 2000, δεν φαίνεται να υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός πέρα της βίαιης μετατροπής της κάθε επιφάνειας σε πηγή κέρδους. Για αυτό και στηρίζω κάθε κινητοποίηση που γίνεται εναντίον του νομοσχεδίου. Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση της ΝΔ χειρίζεται το θέμα με στυγνότητα και φαίνεται να έχει τις πλάτες της Ε.Ε. παρά το μακροσκελή βερμπαλισμό της Ε.Ε. για τις περιοχές Natura[35] που μπήκα στον κόπο να διαβάσω μήνες πριν ο Μητσοτάκης αποφασίσει να περάσει από τη Βουλή ότι απλά δεν υπάρχουν[36].

    Πιο συγκεκριμένα για το ζήτημα των πουλιών, για περιοχές που δεν αποτελούν οικοσύστημα για οργανισμούς που χρειάζεται να προστατευτεί το περιβάλλον τους, οι ανεμογεννήτριες έχουν μηδαμινή επιρροή στο θάνατό τους. Πραγματικά είναι ένας μεγάλος μύθος το ότι σκοτώνουν πουλιά που έρχεται σίγουρα από τους καλύτερους παραχαράκτες δεδομένων. Ενδεικτικά τα νούμερα είναι περίπου στο 0.05% των πουλιών που πεθαίνουν από τα καλώδια του ρεύματος[37] [38] ενώ εδώ[39] υπάρχει και μια μελέτη που προβλέπει πόσα πουλιά θα ζούσανε αν αντικαταστούσαμε τους βλαβερούς ρύπους με πράσινη ενέργεια.

    Το θέμα της ηχορύπανσης κοντά στην γεννήτρια είναι κάτι που παραδέχονται όλοι οι κάτοικοι των οποίων βρήκα δηλώσεις, όχι όμως και οι παρενέργειες για κατάθλιψη που αναφέρονται σχεδόν πάντα στις πηγές του κινήματος ενάντια στα αιολικά. Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με συγκεκριμένη εγκατάσταση μακριά από κοινότητες ή με συναίνεση από τους γείτονες του έργου.

6.       Η Ελλάδα δεν θα έπρεπε να καρπωθεί το κόστος της μετάβασης ενεργειακών πηγών γιατί έχει μηδαμινό ρόλο στον παγκόσμιο χάρτη ρύπων.

Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα σίγουρα δεν θα έπρεπε να καρπωθούν αυτό το κόστος, αλλά δεν είναι το ίδιο και για τις επιχειρήσεις και το ελληνικό κράτος.

Στο παιχνίδι των ρύπων δεν μπαίνει μόνο ο λιγνίτης στην Μεγαλόπολη και στην Πτολεμαΐδα που έχει αναδιαμορφώσει ριζικά την περιοχή χιλιόμετρα μακριά από τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου[40][41][42]. Μπαίνει και η βιομηχανία της διύλισης του πετρελαίου που αναλαμβάνει να διαχωρίσει το αργό πετρέλαιο που έρχεται από τη μέση ανατολή στην Ελευσίνα, με μια πλούσια καταγραφή δυστυχημάτων με ευθύνη της εργοδοσίας που έχει συλλέξει καταπληκτικά η σελίδα rovespieros[43].

Μαζί μπαίνουν και οι εξορύξεις υδρογονανθράκων στο Αιγαίο, πληροφορίες για τα πρότζεκτ έχει συλλέξει επιμελημένα η Πρωτοβουλία Αθήνας ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων [44].

Το κορυφαίο όμως πρότζεκτ που εμπλέκει το Ελληνικό κράτους στον παγκόσμιο ενεργειακό ανταγωνισμό είναι ο αγωγός EastMed που δε χρειάζεται συστάσεις πέρα του ότι πρόκειται για έργο που θα πραγματοποιηθεί μόνο με συνεχή παρουσία ναυτικού τριών κρατών μεταξύ αυτών και του Ισραηλινού Απαρτχάιντ.

Το Ελληνικό κράτος λοιπόν, όπως και οι ελληνικές επιχειρήσεις που εμπλέκονται σε αυτά τα πρότζεκτ έχουν μερίδιο ευθύνης για τους ρύπους και για τις επιπτώσεις της ανάπτυξης, και μέχρι τώρα απολαμβάνουν μόνο τα κέρδη αυτών των επενδύσεων.

Από τη θεωρία στην πράξη

Πρέπει να υπερτονίσω ότι τα επιχειρήματα που παραθέτω δεν δικαιολογούν την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών από την ΕΛΛΑΚΤΩΡ και την κυβέρνηση. Σκοπεύουν στο να οπλίσουν το κίνημα με μια ανάλυση για την δυναμική της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ ενάντια στον μονόδρομο των υδρογονανθράκων.

Αν οι εταιρείες που πρόκειται να εγκαταστήσουν ανεμογεννήτριες χρησιμοποιήσουν ανάλογη θεωρία για να δικαιολογήσουν το έργο αυτή θα είναι λειψή καθώς κάτω από συνθήκες που δεν υπάρχει διαφάνεια στο θέμα διαχείρισης της ενέργειας η διαφθορά μπορεί να μεταβάλλει δεδομένα και να παρουσιάσει διαφορετική εικόνα. Κάτι που παρατηρήθηκε στο παρελθόν με πολύ χαμηλότερους συντελεστές απόδοσης των αιολικών πάρκων όπως φαίνεται στα συμπεράσματα της διπλωματικής εργασίας της Ιωάννας Παππά το 2014[45]. Δεν χρειάζεται κανείς να επαναλάβει την προχειρότητα με την οποία λειτουργεί το ελληνικό κράτος, δε νομίζω ότι υπάρχει κανένας καλόπιστος που θεωρεί ότι αν επιτραπεί η αλόγιστη εγκατάσταση ανεμογεννητριών υπάρχει κάποια συνθήκη που θα εξασφαλίσει το μέλλον αυτών των μηχανημάτων.

Άξιο σημείωσης έιναι και ότι για να παραχθεί ενέργεια που θα καταλήξει στο δημόσιο το ίδιο το δημόσιο πουλάει τη γη σε ιδιώτες που θα αποτελέσουν μεσάζοντες αγοράζοντας και οι ίδιοι τεχνολογία από κάπου αλλού. Μια ροή χρημάτων που καταλήγει να συμφέρει μόνο τις κατασκευαστικές εταιρείες και μακροπρόθεσμα εξαφανίζει τον δημόσιο χώρο που πάντα ήταν στο στόχαστρο ιδιωτών στην Ελλάδα. 

Πέρα από το τεχνικό, το πολιτικό.

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα φαινόμενο που προκαλεί η αστική τάξη και καταλήγει να αλλάζει τον τρόπο ζωής της εργατικής τάξης. Αυτά είναι τα όρια που θέτει ο καπιταλισμός, αυτό είναι το μονοπάτι που χαράσσει μπροστά μας και μας καλεί να αλλάξουμε τρόπο ζωής, αν όχι ρυθμούς αναπαραγωγής, για κάτι στο οποίο έχουμε μηδαμινή ευθύνη.

Η συζήτηση έχει φτάσει στην καθημερινότητα όλων σήμερα γιατί πλησιάζουμε στο σημείο χωρίς επιστροφή, μια μη αναστρέψιμη αύξηση της θερμοκρασίας στους 2°C.

Η κινηματική ήττα που δέχτηκε συνολικά ο κόσμος μετά την κρίση του 2008 φέρνει έναν πραγματισμό, έναν νέο κυνισμό που αντιμετωπίζει την κοινωνία ως μάζα που εύκολα χειραγωγείται. Σε αυτή τη λούπα θεωρώ ότι έπεσε και ο γνωστός ακτιβιστής Michel Moore που δημοσίευσε ένα ντοκιμαντέρ για την κλιματική αλλαγή στο youtube που έμενε μόνο στο ότι οι ΑΠΕ είναι μια απάτη, με επιστημονικές πηγές που ανήκανε περισσότερο στις αρχές του αιώνα μιας και για πολλά χρόνια δεν έβρισκε εταιρεία για να το κυκλοφορήσει.

Παρ’ όλα αυτά το ντοκιμαντέρ «έπιασε», είχε αρκετά εκατομμύρια προβολές μόνο την πρώτη βδομάδα, ενώ μετά την μεγάλη αντίθεση από την επιστημονική κοινότητα το youtube το κατέβασε. Αυτό φαίνεται σαν ένα χαρακτηριστικό δείγμα  λογοκρισίας που γίνεται στο όνομα της προοδευτικότητας του συστήματος όπως έγινε και με την πληθώρα συνωμοσιολογικών βίντεο που αφορούσαν τον κορωνοιό πρόσφατα. Φαίνεται δηλαδή ότι η αστική τάξη θα παλέψει για μεταρρυθμίσεις προς τον πράσινο καπιταλισμό, ακόμα και αν αυτό σημαίνει να πάει ενάντια στο λαϊκό αίσθημα μιας και πιστεύει ότι το κάνει για το καλό μας.

Δημιουργείται έτσι το ψευτοδίπολο, ενάντια στην πράσινη ανάπτυξη, η αποδόμηση κάθε αφηγήματος για πιθανότητα καθαρής ενέργειας, μιας και όλα είναι μια πλεκτάνη για να μας βάλουνε να πληρώσουμε την κρίση τους, κάτι που αποδεδειγμένα γίνεται εύκολα δημοφιλές. 

Το κίνημα στην Ελλάδα όμως κατάφερε να δώσει πρόσφατα περίπλοκες απαντήσεις και για αυτό ξεκίνησα αυτό το κείμενο με το προσφυγικό.

Καλά κάνει το κίνημα και παίρνει τα βουνά και στήνει τοπικές συνελεύσεις, κυνηγά τα δημοτικά συμβούλια και κατοχυρώνει θέσεις πίσω από τις οποίες δεν πέφτει. Δεν τα γράφω όλα αυτά για να υποδείξω και να κακακρίνω μια σειρά από πολύ θετικές δράσεις αλλά για να ξεκαθαρίσω την επιχειρηματολογία με την οποία αντιμετωπίζουμε το ενεργειακό ζήτημα και κοιτάμε μπροστά. 

---

[1] https://www.theguardian.com/commentisfree/2013/apr/22/faith-markets-misplaced-governments-save-planet

[2] https://www.theguardian.com/environment/2019/feb/13/to-avoid-environmental-catastrophe-everything-must-change#maincontent

[3] https://www.energia.gr/article/124358/windeurope-ogdoh-se-nea-egkatesthmenh-aiolikh-ishy-h-ellada-to-2017

[4] https://ocw.aoc.ntua.gr/modules/document/file.php/CIVIL114/ene_yhs_11.pdf

[5] http://www.itia.ntua.gr/el/getfile/214/1/documents/1996EktropiResOper.pdf

[6] https://en.wikipedia.org/wiki/Scientific_consensus_on_climate_change

[7] http://www.realclimate.org/index.php/archives/2004/12/how-do-we-know-that-recent-cosub2sub-increases-are-due-to-human-activities-updated/

[8] https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_energy_consumption_per_capita#/media/File:SpcialProgressIndexVsEnergInOilPerDay2.png

[9] https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/spm/

[10] https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1029/2018JG004992

[11] https://oceanservice.noaa.gov/facts/sea-ice-climate.html

[12] https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-49483580

[13] https://www.theguardian.com/environment/blog/2012/dec/06/climate-change-rich-countries-doha

[14] https://theconversation.com/politicians-must-mine-the-divide-between-coal-lobbies-and-energy-companies-124877

[15] https://www.euractiv.com/section/climate-environment/opinion/gas-lobby-keeps-europe-hooked-on-fossil-fuels/

[16] https://www.theguardian.com/environment/2015/mar/25/fossil-fuel-firms-are-still-bankrolling-climate-denial-lobby-groups

[17] https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/aug/07/fossil-fuel-lobby-pollute-politics-climate-crisis

[18] https://www.thelocal.de/20190520/germanys-afd-embraces-climate-change-denial-as-part-of-eu-campaign

[19] https://www.desmog.co.uk/2019/05/01/brexit-party-climate-science-deniers

[20] https://inthesetimes.com/article/18676/trump_le_pen_front_national_paris_climate_change_talks_and_econationalism

[21] https://www.foeeurope.org/far-right-game-over-climate-030519

[22] https://time.com/5766188/shell-oil-companies-fossil-fuels-climate-change/

[23] https://www.wind-watch.org/news/2019/03/03/trump-is-right-renewables-are-an-expensive-joke/

[24] https://www.who.int/tobacco/media/en/TobaccoExplained.pdf

[25] https://www.marketplace.org/2018/09/28/ralph-nader-recalls-life-under-gm-surveillance/

[26] http://css.umich.edu/factsheets/wind-energy-factsheet

[27] https://www.ewea.org/wind-energy-basics/faq/

[28] https://fullfact.org/online/wind-turbines-energy/

[29] https://www.vox.com/energy-and-environment/2017/4/7/15159034/100-renewable-energy-studies

[30] https://ecopress.gr/i-kriti-kalypse-eos-to-60-ton-energiakon/

[31] https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-07-31/turbines-in-landfill-trigger-debate-over-wind-s-dirty-downside

[32] https://www.re-wind.info/

[33] https://www.un.org/en/development/desa/policy/wess/wess_current/2011wess.pdf

[34] https://link.springer.com/article/10.1007/s10584-015-1472-5

[35] https://ec.europa.eu/environment/nature/info/pubs/directives_en.htm

[36] https://parallaximag.gr/life/perivallontiko-nomoschedio-ti-provlepei-to-n-s-pou-psifistike-kai-prokalese-thyella

[37] https://science.howstuffworks.com/environmental/green-science/wind-turbine-kill-birds.htm

[38] https://theconversation.com/wind-farms-are-hardly-the-bird-slayers-theyre-made-out-to-be-heres-why-79567

[39] http://www.proact-campaigns.net/wind-farms-could-save-up-to-70-million-birds-every-year/

[40] https://www.wwf.gr/sustainable-economy/clean-energy/lignite

[41] https://www.lifo.gr/articles/environment_articles/163131

[42] https://enfo.gr/ar2470

[43] https://www.rovespieros.gr/prosfora-oikogeneias-latsi-oktaetia-2009-2017/

[44]https://savegreekseas.com/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CF%80%CE%BB%CE%B7%CF%81%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%B1-%CE%BA%CE%B5%CF%81%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CF%87%CE%BD/

[45] https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/39697